NGUYỄN HỌC TẬP - III - Làm thế nào để thực thi đặc tính trần thế của Quốc Gia?
Khi nêu lên "đặc tính trần thế" của Quốc Gia chúng ta không có ý hiểu đồng nghĩa với thái độ "thế tục chủ nghĩa" (sécularisme), đối nghịch lại mọi hình thức hiện diện của tôn giáo trong chính trị, văn hoá.
Nói cách khác, tổ chức chính trị, văn hoá của Quốc Gia theo ý nghĩ của chủ nghĩa vừa kể không phải là tổ chức "phi tôn giáo" , mà là "vô tôn giáo" (vô đạo, vô thần).
Hình thức "vô tôn giáo" (vô đạo, vô thần) đó được biểu thị bằng cách không chấp nhận sự hiện diện của cộng đồng tôn giáo, không chấp nhận sự hiện diện chính danh của những nhà đại diện tôn giáo; những nhà đại diện tôn giáo không có quyền nói lên những vấn đề luân lý, là những gì được khắc ghi sâu thẩm trong lương tâm con người, nhứt là đối với những ai có liên hệ đến luật pháp hay cơ quan lập pháp.
Nêu lên điều vừa kể, chúng tôi không có ý đề cập đến sự thâm nhập của Giáo Hội vào động tác tự lập của lập pháp, động tác cá biệt và đặc quyền của Quốc Gia, mà là xác nhận quyền bênh vực các giá trị trọng đại làm cho cuộc sống con người có ý nghĩa và bảo vệ phẩm giá con người.
Các giá trị cao cả vừa kể,
- trước khi là những giá trị Kitô giáo,
- đã và vẫn luôn luôn là những giá trị của con người.
Và vì đó không thể làm cho Giáo Hội làm ngơ, im hơi, lặng tiếng trước những vi phạm tha hoá đối với con người.
- "Giáo Hội có bổn phận xác nhận cứng rắn chân lý về con người và về cùng đích của con người" (ĐTC Benedictus XVI, Discorso all'Unione Giuristi Cattolici Italiani, 09.12.2006)
- Giáo Hội liên hệ dấn thân vào chính trị thế nào ?
- Giáo Hội với tư cách chính đáng của mình,
* không đặc tâm dấn thân vào chính trị,
* không đồng hoá mính với chính trị, không lẫn lộn với chính trị,
* không liên hệ với một hệ thống chính trị nào hay đảng phái nào.
Giáo Hội tôn trọng và khuyến khích phát huy đặc tính trần thế chính đáng của Quốc Gia.
Giáo Hội không phải là một nhân viên chính trị, không phải là một chính đảng, không làm chính trị.
Giáo Hội không có bổn phận phải nói cho người công giáo nên bỏ phiếu cho ai hay chống lại ai.
Giáo Hôi chỉ có mục đích giúp cho người công giáo đào tạo nên lương tâm của mình hợp với chân lý của Thiên Chúa.
- Giáo Hội không đưa ra
* những quyết định thiết thực cần phải tuân theo,
* các chương trình phải thực hiện,
* những cuộc vận động chính trị cần phải hướng dẫn,
* nhân sự cần phải bỏ phiếu cho.
* "Tất cả những điều vừa kể là những vấn đề kỷ thuật, mà Quyền Huấn Dạy của Giáo Hội không hề có phương tiện thích ứng cũng như sứ mạng sứ mạng nào" (ĐTC Pio XI, Quadragesimo anno).
* "Giáo Hội tôn trọng quyền tự lập chính đáng của trật tự dân chủ và không có danh vị để bày tỏ thái độ chọn lựa giải pháp nầy hay giải pháp khác đối với cơ chế hay đối với hiến pháp" (ĐTC Gioan Phaolô II, Centesimus annus, 47).
* Giáo Hội và cộng đồng chính trị,
- mặc dầu cả hai đều thể hiện với các cấu trúc tổ chức nhận diện được,
- nhưng cả hai đều có bản thể khác nhau, về mặt hình thể cũng như mục đích mà mình theo đuổi.
* Thật rõ ràng mục đích của Giáo Hội và của Quốc Gia ở trên những lãnh vực khác nhau, và cả hai là những tổ chức, có các phương tiện của chính mình và độc lập nhau trong lãnh vực hoạt động.
Nhưng cũng thật rõ ràng cả hai đều hành động nhằm đem lại những gì tốt đẹp cho củng một chủ thể con người.
Sự tách biệt giữa Giáo Hội và Quốc Gia không loại trừ sự cộng tác với nhau:
- "Cộng đồng chính trị và Giáo Hội độc lập và tự lập đối với nhau. Cả hai, mặc dầu với danh vị khác nhau, đều nhằm phục vụ ơn gọi cá nhân và xã hội của cùng chính con người" (GS, 76) .
* Hiểu được như vậy, chúng ta có thể
- xác nhận tính cách độc lập và tối thượng của Quốc Gia và Giáo Hội,
- cũng như việc cùng cộng tác với nhau để thăng tiến con người và tạo được lợi ích cho cả cộng đồng quốc gia.
Trong việc theo đuổi mục đích đó, Giáo Hội không đặt mình nhằm vào có được quyền lực, cũng không nhằm có được đặc ân hay hướng về các điạ vị được ưu thế kinh tế và xã hội.
Mục đích của Giáo Hội chỉ nhằm phục vụ con người, bằng cách cảm hứng mình, như là lề luật tối thượng để hành xử, vào lời và gương Chúa Giêsu Kitô, "đi ngang qua trong khi chúc phúc và chữa lành tất cả" (Act 10, 38).
"Bởi đó Giáo Hội công giáo đòi hỏi bản tính chính xác của mình phải được nhận biết để có thể thực hiện được sứ mạng cá biệt của chính mình" (ĐTC Benedictus XVI, Discorso all'ambasciatore italiano, 04.10.2007).
- Được Chúa Giêsu lập nên chính vì để phục vụ con người và làm cho con ngưởi triển nở toàn diện, nên Giáo Hội có thể và phải
* rao giảng Phúc Âm cho tổ chức trật tự chính trị (chính trị ở đây được hiểu theo nghĩa rộng, là hiểu biết chính đáng về chính trị, phương thức tổ chức tốt đẹp cho cộng đồng thị xã con người (Hy Lạp, Polis > Politica).
* được pháp luật Quốc Gia nhận biết căn tính đích thực của mình và thực hiện những mối tương quan và phương thức cộng tác bền vững, để cùng với Quốc Gia phục vụ và bảo đảm làm cho con người toàn diện được triển nở hoàn hảo.
* phán đoán các cách hành xử chính trị, đối với những gì có liên hệ đến chiều hướng luân lý. Như vậy Giáo Hội đòi hỏi cho mình có quyền tự do nói lên phán đoán chuẩn định luân lý của mình đối với mọi thực tại con người, mỗi khi trạng huống thực tại đó đòi buộc chính đáng phải có để bênh vực các quyền căn bản của con người hay có liên quan đến phần rổi con người.
* giúp đỡ người tín hữu giáo dân, nhờ các vị Chủ Chăn, để đào tạo một lương tâm ngay chính cho người tín hữu Chúa Kitô và thúc đẩy họ theo tinh thần Kitô giáo thực hiện các thực tại trần thế (bổn phận nầy thoát xuất bẩm sinh từ người tín hữu giáo dân, do Phép Rửa và Phép Thêm Sức mà họ được lãnh nhận).
* như là bổn phận của chính mình, Giáo Hội phải giáo huấn và soi sáng lương tâm các tín hữu, nhứt là đối với những ai dấn thân vào phận vụ đời sống chính trị, để cho hành động của họ luôn luôn nhằm phục vụ thăng tiến toàn diện con người và công ích.
* phục vụ, bằng cách nói lên chân lý được mạc khải "cho mọi thành phần xã hội, chiếu rọi ánh sáng trên nền tảng luân lý và thanh tẩy lý trí, để bảo đảm cho lý trí vẫn rộng mở ra cho việc suy tư về những chân lý thượng đỉnh và duy trì lý trí đó vẫn liên hệ với gốc rể khôn ngoan của mình" (ĐTC Benedictus XVI, Discorso ad alcuni ambasciatori, 15.09.2007).
* trong chính trì, thường khi phải chọn con đường nào có thể, hay đúng hơn là con đưởng tốt đẹp nhứt (...). Tuy nhiên cần phải có can đảm không bước vào mọi lộ trình cũng được, chỉ vì là những con đường theo lý thuyết và kỷ thuật có thể được (ĐHY Tarcisio Bertone, Discorso a Cracovia ở Balan, 16.09.2007).
- "Hành động trong lãnh vực chính trị để xây dựng một trật tự xã hội tốt đẹp, không phải là bổn phận trực tiếp của Giáo Hội, mà là của các tín hữu" (ĐTC Benedictus XVI, Messaggio alla 45°Settimana Sociale dei Cattolici italiani, 18.10.2007), tùy theo thẩm quyền của mỗi người và dưới trách nhiệm tự lập của chính mình.
- Người tín hữu Chúa Kitô có bổn phận nào đối với chính trị ?
Mỗi người tín hữu Chúa Kitô
a) có quyền và bổn phận phải lưu tâm đến và chuyên cần dấn thân vàơ chính trị, tùy theo các hoàn cảnh, điềư kiện có thể và khả năng thẩm quyền của mỗi người, để phát huy một xã hội nhằm phục vụ con người, nguyên cội - trung tâm - cùng đich của mỗi động tác mình trong ánh sáng Phúc Âm. Từ con người phát sinh ra quyền tham dự vào đời sống công cộng và qua đó khiến cho người tham dự góp phần cá nhân của mình vào việc thực hiện công ích.
b) đừng khinh dễ hay coi là không có gì đáng kể hoạt động chính trị, nhưng cần phải coi rằng chính trị là phuơng thế để tạo được công ích và bởi đó cần phải đặc tâm lưu ý đến chính trị và xác tín sự tham dự chính trị của mỗi côn dân trưởng thành, kể cả quyền và bổn phận phải tham dự bỏ phiếu.
c) có thể và phải có quan niệm đúng đắn về đời sống xã hội, bằng cách tôn trọng quyền tự lập chính đáng phải có của đời sống xã hội và cùng cộng tác với các người công dân khác để phát huy và bảo đảm, tùy theo hoàn cảnh, khả năng và thẩm quyền của mình và dưới trách nhiệm của chính mình của những lãnh vực mà mình có liên hệ (ĐTC Benedictus XVI, Deus caritas est, 29).
d) hành động nhân danh chính mình (chớ không phải lợi dụng danh nghĩa của Giáo Hội) trong các quyết định lựa chọn chính trị, nhưng đồng thời
* làm thể hiện cho mọi người thấy được nhân chứng Kitô giáo đời sống và động tác của mình;
* tôn trọng tính cách đa nguyên đa dạng chính đáng của các lựa chọn thuộc lãnh vực trần thế (miễn là không đi ngược lại giáo lý và đức tin Kitô giáo của mình)
* trong một vài trường hợp thiết thực, tìm cách và phát huy sự đoàn kết, hợp nhứt chính trị giữa các Kitô hữu với nhau, nhằm bảo vệ hữu hiêu hơn các giá trị cá biệt và công ích.
c) biết phân biệt giữa chuyên cần dấn thân chính trị và lựa chọn chính trị. Nếu các nguyên tắc luân lý là những điều bất di bất dịch, động tác chính trị mặc dầu được các nguyên tắc đó gợi ý cho, không phải là những gì phải thực hiện lập tức các nguyên tắc đó, mà đúng hơn là nhằm thực hiện thiết thực có thể công ích trong khuôn khỗ định chế dân chủ.
Để thực hiện những gì vừa kể, người tín hữu Chúa Kitô không bao giờ có thể chấp nhận một sai trái luân lý.
Tuy nhiên, trên thực tế, có thể xảy ra một đôi khi khi không thể với khả năng mình đạt được, bởi nguyên tắc nhàm mục đích tìm kiếm công ích, phải chịu chấp nhận hay tốt hơn nên chấp nhận một lợi ích nhỏ bé hơn hay chịu đựng một điều không tốt đẹp nhỏ hơn là cam chịu điều xấu to lớn hơn, hay nói như người La Tinh: "inter mala, minus malum" (giữa những điều xấu, nên chọn cái xấu nhỏ hơn"
d) không gia nhập hay ủng hộ các lực lượng chính trị và xã hội chống lại hay không chú tâm đủ đến các nguyên tắc và nội dung quan trọng trong Huấn Dụ Xã Hội của Giáo Hội.
e) nhận biết những lựa chọn chính đảng khác nhau luôn luôn là điều chính đáng, miễn là đó là những chính đảng hay những lựa chọn không đối nghịch lại đức tin hoặc giá trị Kitô giáo.
f) tháo bỏ đi thái độ dững dưng bỏ trông vắng bóng, lẫn trốn đóng kín mình trong đời sống riêng tư (thây kệ, ai tham vọng chính trị "nhào vô" mặc ai) hay khoán trắng cho người khác. .
Thanhnienconggiao blog
Không có nhận xét nào: