Kỳ 1
Kiều Duy Vĩnh
Tôi sở dĩ sống đến hôm nay là vì tôi không phải là người
Thiên Chúa Giáo. Nếu tôi mà đeo Thánh Giá ở ngực và biết câu Kinh thì tôi phải
chết đã lâu rồi, từ những năm 60 của thế kỷ này, khi còn đi tù đày ở Cổng Trời
kia.Ngày ấy tuy qua mà như còn đấy...
(Chí Thiện)
Chúng tôi được tập trung ở Hỏa Lò Hà Nội từ khắp mọi miền đất
Bắc, từ vĩ tuyến 17 trở ra: Vĩnh Linh, Quảng Bình, Nghệ Tĩnh, Thanh Hóa, Mỏ
Chén, Bất Bạt, Sơn La, Yên Bái, Lao Kay.
Tay xích còng số 8, hai người một.
Hàng đầu: Cha Vinh (địa phận Hà Nội) người bị kết án có 18
tháng tù thôi thế mà hóa ra án tử hình. Cha Quế, địa phận Xã Ðoài, Nghệ An. Thứ
đến là Nguyễn Hữu Ðang, người cầm đầu Nhân Văn Giai Phẩm. Tu sĩ Ðỗ Bá Lung, tu
sĩ xứ Ngọc Ðồng Hưng Yên (nay là Hải Hưng), khét tiếng chống Cộng Sản (1). Tiếp
sau đó là một lũ tù dây, đầu trần trán khỉ, hôi hám rách rưới, chống bướng, cứng
đầu cứng cổ không chịu sự cải tạo của đảng và chính phủ, bọn “dám bẻ que chống
trời...
Chúng tôi lên xe đi. Súng ống bao quanh. Ði đâu?
Không ai ai biết cả. Cả những người cầm súng, cũng không biết.
Có lẽ chỉ có một người biết. Người đó xách cặp đen đựng danh sách tù nhân, mặt
mũi tử tế, ăn mặc dân sự chỉnh tề, đi trên chiếc commăng ca dẫn đường.
Chỉ biết là chúng tôi đi lên hướng Bắc. Ngày đó đường sá đầy
ổ gà ổ voi, xe đi chậm. Mãi trưa chúng tôi mới tới Vĩnh Yên. Nghỉ lại ăn cơm trưa.
Tôi ngồi gần Nguyễn Hữu Ðang, thấy người xách cặp đen đi qua
để “kiểm tù” nói năng lễ độ tử tế, nhẹ nhàng.
“Anh Ðang, anh có khỏe không?”
“Vâng, tôi khỏe”.
Hai người nhìn nhau thông cảm:
“Anh có yêu cầu điều gì không?”
“Không. Cám ơn.”
Người đó lặng lẽ đi tiếp.
Chúng tôi lại tiếp tục đi lên phía Bắc. Ðến Ðoan Hùng. Lúc
đó chưa có cầu. Chúng tôi phải xuống xe chờ phà. Ðể tránh sự chú ý: Họ lùa
chúng tôi vào sâu trong ngõ cạnh đường, ở đó có một trường học. Có lẽ cấp hai.
Các em học sinh và các thầy cô giáo tò mò ra xem lũ tù đày. Họ chỉ trỏ xì xào,
hỏi han.
Nguyễn Hữu Ðang hỏi:
“Các cháu có biết nhân vật lịch sử Cao Bá Quát không?”
Qua phà chúng tôi đến Tuyên Quang ngủ lại trại giam Tuyên
Quang. Lệnh: Không được cởi xích tay. Qua một đêm không thể nào mà ngủ được. Thằng
muốn đi ỉa đi đái, phải đánh thức thằng tù đang ngủ dậy.
5 giờ dậy đi tiếp.
Kiểm số tù lần cuối vẫn là ông xách cái cặp đen tử tế. Ông
ta tỏ vẻ rất biệt đãi đối với anh Ðang, làm tôi nghĩ đến chuyện “Chữ người tử
tù” của Nguyễn Tuân trong “Vang Bóng Một Thời”.
Ðến Hà Giang, sau khi ăn cơm trưa, chúng tôi đi tiếp vào một
con đường mới mở, hẹp và cheo leo. Mọi người nhìn nhau:
“Ði mô?”
Mấy ông Nghệ Tĩnh hỏi nhau.
“Có lẽ sang Tàu.”
Anh Ðang bảo: “Lên Cổng Trời Cắn Tỷ.”
Xe đi chậm vì đường quá xấu. Thế rồi cũng qua được hết, qua
đèo Quyết Tiến như là đi máy bay, qua rừng, qua suối, qua mây, và rồi màn đêm
buông xuống, chúng tôi đi trong đêm. Tôi vốn là một sĩ quan rất giỏi về Topo, cố
định hướng xem mình đi về đâu, hướng nào và đã đi bao xa, nhưng lúc đó cũng chịu.
Ðộ 2 giờ sáng đến một địa điểm đèn đuốc sáng choang.
Lệnh xuống xe.
Chúng tôi bị lùa vào một khu rừng, và vào một cái nhà có tường
dầy 0.80 mét bằng đất nện, cửa lim, trong nền nhà mọc đầy cây nghệ, lá xách om
mượt mà. Cửa khóa lại. Không có đèn đóm gì. Tay hai người vẫn bị xích lại với
nhau. Mỗi nhà nhận độ 20 người. Sờ soạng sắp xếp và ngủ tiếp.
Sáng hôm sau, cửa mở, đem toàn bộ đồ dùng ra sân. Khám xét.
Lục lọi. Tất cả cái gì bằng kim loại, thánh giá, tràng hạt, kể cả cái thìa nhôm
cũng bị tịch thu lấy đi.
Xong, đọc tên phân loại.
Khu O. Khu H. Khu A. Khu B. Khu C. Khi đi và lúc đọc tên tôi
nhẩm: có 72 người. Phần lớn là già, đứng tuổi và 99 phần trăm là Thiên Chúa
Giáo.
Cha Vinh, cha Quế được gọi đi trước, đi về khu O. Nguyễn Hữu
Ðang vào khu C. Tôi và tu sĩ Ðỗ Bá Lung vào khu A. Khu A có hai nhà. Nhà tôi ở
có: - Ðinh Hiền Lương, tu sĩ dòng tu ép xác Châu Sơn, Ninh Bình, Ðức cha Lê Hữu
Từ trước khi làm Giám mục Phát Diệm đã tu ở đó. - Nguyễn Trung Chính, tức Nhẩm,
tu sĩ xứ Trung Ðồng, Thái Bình. Nguyễn Văn Khánh Sơn, giáo dân đeo kính cận người
Nghệ Tĩnh. - Cố Hoàng: giáo dân Ðức Thọ, Hà Tĩnh, có hai người sinh đôi là
Song, Toàn để phân biệt với - Tu sĩ Hoàng cũng Nghệ An. - Lưu Nam phụ trách
thanh niên Công Giáo địa phận Xã Ðoài. - Tu sĩ Bình, địa phận Thái Bình. - Tu
sĩ Ðỗ Bá Lung xứ Ngọc Ðồng, Hưng Yên. - Trần Văn Liệu, giáo dân làm nghề đồ tể ở
Cầu Giát, Quỳnh Lưu, v.v.
Nhà rất rộng, có 2 sạp nằm đối đầu nhau. Chúng tôi là tù
chính trị nên đều hết sức tử tế nhường nhịn nhau, ai nằm đâu thì nằm không hề
tranh giành cãi cọ.
Xếp đồ đạc xong, đã đến giờ làm việc thiêng liêng, ai nấy đều
cầu kinh và làm dấu thánh giá.
Riêng tôi, có mỗi một mình tôi, không biết cầu, không thuộc
kinh bổn gì ráo trọi nên tôi bèn nghĩ tới cái trò Yoga mà tôi đã đọc ở đâu đó.
Những năm của thập kỷ 60 người ta ít biết và ít nói về cái trò đó. Tôi ngồi thở
và sau đó Trần Văn Liệu hỏi tôi “Ðược mấy cân hơi rồi.”
Ngày đầu tiên ở Cổng Trời Cắn Tỷ chấm hết ở đó.
Sang ngày thứ hai, mọi người dậy sớm. Cứ ngồi mà nhìn nhau.
Không có nước để đánh răng rửa mặt. Tám giờ, chín giờ rồi mười giờ. Vẫn im ắng
như không. Các đấng bậc tu sĩ lại cầu kinh. Tôi lại luyện yoga.
Hai cái thùng đựng phân và nước tiểu bằng gỗ đều đầy cả. Nước
đái tràn cả ra ngoài.
Mãi đến 11 giờ, có tiếng gọi: “Lấy cơm.”
Có hai tên tù hình sự ở trại ngoài khênh cơm đến để ở cửa rồi
chạy biến. Cấm được nhìn, được hỏi, được tiếp xúc trao đổi cái gì. Bọn kiên
giam, biệt giam là cực kỳ nguy hiểm, chúng giết người không gớm tay, bọn ăn gan
uống máu đồng bào.
Nhưng thật sự, nhìn kỹ thì: - Ðinh Hiền Lương dòng tu ép xác
Châu Sơn xanh lướt như một cái bóng. Các tu sĩ đều vậy cả. - Cố Hoàng thì chỉ
có hát là cao giọng thôi, chứ đi đứng thì lẩy bẩy. - Khánh Sơn thì mù dở. Nếu
ăn gan uống máu đồng bào được thì may ra có tôi và Trần Văn Liệu. Nhưng sau những
năm tháng tù đầy ở dưới đồng bằng, bị đói, bị khát bị quần cho đến tơi người bản
thân tôi, nắm tay không chặt thì còn làm gì được nữa. Ðã rất nhiều lần tôi thử
sức, nắm thật chặt để nắm tay mình trở thành quả đấm, nhưng không bao giờ
thành, bàn tay tôi không bao giờ có thể nắm chặt lại để thành nắm đấm cả. Thực
trạng là như vậy đấy. Nhưng chắc là có lệnh nghiêm mật, giám thị, quản giáo và
lính coi tù họ đối xử với chúng tôi cực kỳ tàn bạo và hà khắc.
Ðiều cuối cùng họ phải thi hành nghiêm chỉnh là làm cách nào
giết hết được chúng tôi. Và họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đó: 72 người còn
lại độ chừng 11 người. Tôi dám nói con số đó chính xác đến 99%.
Năm đó là năm 1961. Chúng giết anh em ta ở khu O, khu H, và
khu A. Những lò thiêu xác (khổng lồ hay nhỏ nhoi?) không có khói và không cần
chất đốt.
Chúng giết anh em ta
Bằng chiều cao của núi
Bằng chiều sâu của đất
Bằng thông cáo của nha khí tượng.
Cứ âm O độ là gọi đi xà lim. Xà lim là một cái quan tài bằng
đất dầy một mét, cùm răng cá sấu cắn chân không bao giờ được mở, và bỏ đói cho
đến chết. Tiếng gọi của thần chết đột ngột, bất thần, không lý do và khỏi cần
giải thích. Lưu Nam, chuẩn bị đi. Khánh Sơn chuẩn bị đi. Ðinh Hiền Lương, chuẩn
bị đi. Cứ thế lần lượt ra đi và không ai trở lại.
Những năm tháng ấy, tôi ngửi thấy cái chết gần gũi quá. Lần
đầu tiên trong đời, qua những năm chinh chiến, qua những cuộc hành quân chiến dịch,
tôi đi trong cảnh máu chảy đầu rơi, chân tay vung vãi, khói lửa mù trời, tiếng
đại bác bắn dồn dập, mặt đất rung chuyển, máy bay rít sát trên đầu, tiếng xích
sắt của xe tăng nghiến sàn sạt sát sườn, cả khi người vệ sĩ của tôi chạy cạnh
tôi trong chiến đấu, bị nguyên một băng tiểu liên quét trúng, ngã trong cánh
tay tôi, người đầy máu thều thào: “Em chết, trung úy ạ...” cả những lúc ấy tôi
vẫn chưa cảm thấy mùi Thần Chết.
Nhưng ở đây, Cổng Trời Cắn Tỷ, những năm 60, tôi ngửi thấy
và cảm thấy nó rất gần. Lặng lẽ, lặng lẽ nó tiến đến. Không thể nào cản nổi. Một
cặp lỗ hổng vô cảm của đôi mắt, một tiếng gọi tên, vài cái lưỡi lê chĩa vào...
Thế là ra đi, thế là chết.
Một người ra khỏi cửa, những người còn lại nhìn nhau chờ đợi.
Không ai nói với ai điều gì. Chúng tôi ăn cơm hai bữa một ngày, chín giờ sáng
và ba giờ chiều. Ăn xong ngồi nhìn nhau. Chờ.
Các đấng bậc tu sĩ rất ít nói, nhất là Ðinh Hiền Lương, dòng
tu ép xác Châu Sơn. Trông Ðinh Hiền Lương tôi nhớ đến Ðức Giám Mục Lê Hữu Từ địa
phận Phát Diệm: Khô, gầy, mặt đầy nếp nhăn khắc khổ. Tuy còn trẻ hơn nhưng tu
sĩ Lương cũng gần giống vậy, chỉ có nước da trắng xanh hơn vì ở xà lim suốt.
Tuy ông mặc áo tù, nhưng trước mắt tôi vẫn cứ hiện lên hình ảnh của Giám Mục Lê
Hữu Từ, người ngồi đó lặng lẽ ôn tồn nhẹ nhàng để đi đến cái chết.
Ở với ông lâu, nhưng tôi chưa được nghe một câu chuyện nào
do ông kể, vì ông chỉ nói mỗi ngày có vài tiếng thật cần thiết để tồn tại. Còn
thì im lặng suốt. Cái im ắng của ông, tỏa ra chung quanh, đè xuống mọi người.
Không có nhận xét nào: