Khi Luật Trách Nhiệm Bồi Thường Nhà Nước Là Trò Đùa?

Anh Đoàn Văn Vươn tại phiên xử ở Tòa án Hải Phòng hôm
2 tháng 4 năm 2013 (hình minh họa). AFP PHOTO

Gia Minh, RFA: Phiên phúc thẩm vụ kiện hành chính do người nông dân nổi dậy Đoàn Văn Vươn khởi kiện về việc cưỡng chế sai luật, diễn ra hôm ngày 26 tháng 3 tại tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng. Tuy nhiên tòa đã không chấp nhận kháng cáo và bác yêu cầu khởi kiện của ông Đoàn Văn Vươn.

Kết quả được dự đoán trước

Gia Minh hỏi chuyện người đại diện cho ông Đoàn Văn Vươn tại tòa là ông Vũ Văn Luân, tổng thư ký Liên chi hội Nuôi trồng thủy sản nước lợ huyện Tiên Lãng, sau khi tham dự phiên xử về. Trước hết ông này cho biết:

Vũ Văn Luân: Chúng tôi cũng dự đoán kết quả rồi vì như anh thừa biết Việt Nam không có tam quyền phân lập, không có tòa án Hiến pháp, không đa sở hữu quyền đất đai, không bỏ điều 198 Hiến Pháp: kinh tế Nhà nước là kinh tế chủ đạo, vì thế chúng tôi dự đoán trước tình hình này.

Lý do nếu tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân Thành phố Hải Phòng phán quyết vụ ông Vươn khỏi bồi thường thì ông Dương Anh Điền, chủ tịch thành phố Nhân dân thành phố Hải Phòng sẽ phải đi tù theo điều 14 Luật Trách nhiệm Bồi thường Nhà nước. Theo luật của Nhà nước Việt Nam, án hành chính mà gây thiệt hại cho Nhà nước từ 300 triệu trở lên thì sẽ tiếp tục bị truy tố. Vì thế theo điều 14 Luật Trách Nhiệm Nhà nước khi mà UBND huyện Tiên Lãng sai thì thành phố Hải Phòng phải bồi thường. Chúng tôi biết hậu quả để lại sẽ như thế nào nên chúng tôi tiên đoán chắc chắn Tòa án thành phố Hải Phòng (vì không Tam lập Phân quyền) kiểu gì cũng phải bảo vệ.

Chúng tôi hôm nay trước tất cả báo chí cũng đã chứng minh vấn đề với mọi cơ sở pháp lý là buộc phải bồi thường cho gia đình ông Đoàn Văn Vươn, vì thủ tướng đã kết luận là làm sai luật rồi, nên theo điều 6 Luật Trách Nhiệm Bồi thường Nhà nước khi có văn bản kết luận của bản án rằng hành vi hành chính trái pháp luật thì Nhà nước phải thực hiện việc bồi thường.

Thế thì chính phủ đã kết luận rồi, đó là văn bản cao nhất mà đến bây giờ Huyện Tiên Lãng và tòa án thành phố Hải Phòng vẫn không bồi thường cho nhà ông Vươn, vậy việc thủ tướng chính phủ kết luận là trò hề à?! Luật Trách Nhiệm Bồi thường Nhà nước là trò chơi à?! Bản án tái thẩm của Tòa án Nhân dân tối cao là trò đùa đối với tòa án nhân dân Hải Phòng và tòa án huyện Tiên Lãng ư?!

Đây là cả một vấn đề nhức nhối!

Ông Vũ Văn Luân, tổng thư ký Liên chi hội Nuôi trồng thủy sản
nước lợ huyện Tiên Lãng đại diện cho ông Đoàn Văn Vươn tại
phiên tòa hồi tháng 7 năm 2013 (ảnh minh họa). File photo.

Gia Minh: Tòa hôm nay do ai làm chánh án, phiên tòa có luật sư không và việc tranh luận giữa đôi bên thế nào?

Vũ Văn Luân: Hôm nay bà Nguyễn thị Thu Thủy, thẩm phán chủ tọa phiên tòa. Bà Mai thư ký phiên tòa và bà Nga đại diện Viện Kiểm Sát thành phố Hải Phòng.

Lý do hôm nay tôi không mời luật sư vì tòa án tại Việt Nam mà thấy luật sư gần như ‘dị ứng về da’.

Luật sư là người bảo vệ cuối cùng, nhưng luật sư trong chế độ cộng sản này thì không còn giá trị nữa. Rồi nhà bà Thương lấy tiền đâu ra để mời luật sư. Tôi tham mưu cho nhà bà Thương không mời luật sư, để dành tiền để một ngày nào đó đi lên Hà Nội để khiếu kiện.

Dù cả 100 rồi 1.000 luật sư cũng không giải quyết được vấn đề gì mà rồi người dân cũng lại phải rơi vào vòng lao lý thôi.

Tiếp tục kiên trì đấu tranh

Gia Minh: Ông đại diện và những điểm chính mà ông trình bày tại tòa là gì?

Vũ Văn Luân: Điểm chính hôm nay là tôi nói về vấn đề thủ tục tố tụng. Thủ tướng đã có kết luận về việc giao đất, thu hồi đất, về cưỡng chế là trái pháp luật. Như thế quyết định thu hồi đất 461 trái phát luật rồi. Ông Vươn đang đề nghị tòa án huyện Tiên Lãng hủy quyết định 461; căn cứ điểm d, khoản 1 điều 120 Luật Tố tụng Hành chính, nếu ông Vươn không đề nghị hủy quyết định đó thì đương nhiên ông Vươn phải công nhận quyết định thu hồi đất đó là hợp pháp và như thế ông Vươn không có quyền yêu cầu UBND huyện Tiên Lãng bồi thường.

Nhưng ông Vươn có đề nghị hủy quyết định đó, song Tòa án Huyện Tiên Lãng và hôm nay Tòa án Hải Phòng không hủy quyết định thu hồi đất này, cũng tại điểm d khoản 1 điều 120 Luật Tố tụng Hành chính có qui định hành vi hành chính, quyết định hành chính của người ra quyết định khi thu hồi phải được sự đồng ý của người khởi kiện, nhưng ông Vươn chưa đồng ý; vì vậy UBND huyện Tiên Lãng có ban hành quyết định thu hồi đất mà ông Vươn không đồng ý, thì phán quyết phải là của tòa chứ không phải của UBND huyện Tiên Lãng. Tôi đưa ra một ‘lý giải’: một người đâm chết người mà trước tòa nói rằng không, rồi tòa phán quyết là không phạm tội và tha bổng thì đó là trò hề, như của pháp luật Việt Nam hiện nay. Đó là lập luận dẫn chứng thứ nhất.

Dẫn chứng thứ hai: Tòa án nhân dân huyện Tiên lãng đã ban hành quyết định số 01 quyết định vế giá, tài sản. Thế nhưng Hội đồng Định giá không đi định giá thì lấy đâu ra cơ sở để bồi thường cho ông Vươn. Vậy quyết định định giá tài sản là trò chơi, trò hề. Trong khi đó Viện Kiểm sát không ra kháng nghị và đại diện Viện Kiểm sát huyện Tiên Lãng tại phiên tòa hôm đó cũng không đề nghị Hội đồng Xét xử dừng phiên tòa để tiếp tục định giá thì làm sao có cơ sở để bồi thường cho ông Vươn. Hôm nay tại tòa án Hải Phòng, người ta cho rằng việc định giá tài sản của huyện Tiên lãng là đúng. Đúng thì cơ sở, số liệu đâu?

Vì thế tôi chỉ muốn nói chúng tôi rất khổ, rất nhức nhối vì chế độ, vì chính sách này. Nếu Việt Nam có ‘Tam lập phân quyền thì’ không có phiên tòa hôm nay.

Gia Minh: Sau khi ông trình bày như thế thì tòa kết luận làm sao và đi đến phán quyết như thế?

Vũ Văn Luân: Như chúng tôi đã dự báo, ‘kiểu gì thì kiểu’ người ta cũng sẽ bảo vệ chính quyền. Nếu tòa án huyện Tiên Lãng công tâm ra phán quyết bồi thường cho ông Vươn thì chủ tịch Hải Phòng ông Điền và hằng loạt người khác phải chịu truy tố, nên chúng tôi cũng tính rồi, người ta sẽ bảo vệ những cán bộ này đến cùng thôi, trừ phi chế độ này sụp đổ. Tòa án Hải Phòng này buộc phải làm theo một sự chỉ đạo nào đó của Ủy ban thành phố Hải Phòng, hoặc Thành Ủy hoặc lớn hơn là trung ương phải bảo vệ bằng được chế độ này.

Gia Minh: Dù biết như thế, nhưng vụ việc mà ông được ông Đoàn Văn Vươn ủy quyền thì ông còn tiếp tục đến cấp nào khác nữa không?

Vũ Văn Luân: Theo Luật tố tụng Hành chính, chắc chắn tôi sẽ kiến nghị để Viện Kiểm sát và Tòa án Nhân dân Tối cao giám đốc thẩm. Nhưng tôi tin chắc chắn Viện Kiểm sát và Tòa án Nhân dân Tối cao sẽ không bao giờ ra khán nghị về bản án phúc thẩm này. Vì kháng nghị bản án phúc thẩm thì chủ tịch thành phố khi ký công văn 4778 vào tháng 8 năm 2011 sẽ phải bị truy tố.

Tuy nhiên chúng tôi vẫn tiếp tục kiên trì đấu tranh.

Gia Minh: Cám ơn ông Vũ Văn Luân.

3/27/2014