Vùng này chứng kiến một làn sóng bất ổn bị chính quyền gọi là ‘khủng bố’ và đổ lỗi cho ‘những người ly khai’
Hơn 450 người bị giết hại trong vùng bất ổn đa số Hồi giáo Tân Cương, Trung Quốc, năm ngoái, theo một nhóm nhân quyền, số người chết thuộc sắc tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ nhiều gấp 3 lần so với người Hán.
Tân Cương chứng kiến một làn sóng bất ổn, bị chính quyền gọi là “khủng bố” và đổ lỗi cho “những người ly khai”, và có lúc đã lan sang các vùng khác ở Trung Quốc.
Thông tin trong vùng này bị chính quyền kiểm soát chặt chẽ, và Tổ chức Nhân quyền Duy Ngô Nhĩ ở Washington (UHRP) sử dụng dữ liệu từ các bản tin trên các phương tiện truyền thông của Trung Quốc và nước ngoài để phân tích, và lấy số liệu.
Có khoảng 457-458 người chết hồi năm ngoái, tổ chức cho biết và thêm rằng họ có thể nhận dạng được 235-240 người là người Duy Ngô Nhĩ và 80-86 người Hán, dân tộc chiếm đa số ở Trung Quốc.
Con số này cao hơn gấp đôi so với năm 2013, có khoảng 199-237 người chết, trong đó có khoảng 116-151 người Duy Ngô Nhĩ và 32-38 người Hán.
Số người chết tăng chứng tỏ Trung Quốc sử dụng “vũ lực thái quá” và “môi trường an ninh xuống cấp” từ khi Tập Cận Bình lên làm chủ tịch nước Trung Quốc cách đây 2 năm, theo báo cáo.
Khám phá này “gây lo ngại về một số khía cạnh”, giám đốc UHRP Alim Seytoff phát biểu.
“Nó cho chúng ta thấy Trung Quốc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ chỉ làm cho bạo lực trầm trọng thêm … và giết hại nhiều người Duy Ngô Nhĩ hơn”, ông nói.
Báo cáo không đề cập đến các vụ bên ngoài Tân Cương, chẳng hạn vụ chém người hàng loạt tại nhà ga ở Côn Minh tháng 3 năm ngoái, làm 31 người thiệt mạng và 4 kẻ tấn công bị chết.
‘Thiếu minh bạch’
Chính quyền Trung Quốc thường phân biệt nhân viên nhà nước, nạn nhân thường dân và kẻ tấn công trong các thông cáo của họ. Báo cáo phát hiện trong thời gian hai năm qua, có nhiều kẻ tấn công, khoảng từ 229-333, bị giết hơn nhân viên nhà nước (53-108) và thường dân (125-194).
“Trong một số vụ rắc rối, công an đã giết tất cả những người bị tình nghi là ‘thủ phạm’”, UHRP nói trong thông cáo chiều thứ Ba.
“Có khả năng dùng vũ lực thái quá và giết hại ngoại tụng là đặc trưng của biện pháp an ninh nhà nước Trung Quốc dùng xử lý các vụ rắc rối”, tổ chức nói thêm.
Tân Cương chứng kiến vụ đẫm máu nhất vào tháng 7-2009, khi 37 thường dân và 59 “tên khủng bố” bị giết trong vụ tấn công đồn công an và cơ quan chính quyền tại huyện Shache thuộc hạt Kashgar.
Gần một nửa số người chết, 327, ở Tân Cương trong hai năm qua nằm ở Kashgar, trong đó Shache hay Yarkand theo tiếng Duy Ngô Nhĩ chiếm 199, theo báo cáo.
Sau đó là hạt Aksu có 79 người chết và Hotan có 76 người. Cả ba hạt này nằm ở đông nam Tân Cương, nơi người Duy Ngô Nhĩ tập trung sinh sống.
Báo cáo của UHRP cho biết thêm “rất có khả năng” số người chết “sẽ không bao giờ được biết đến do thiếu tính minh bạch được chính quyền Trung Quốc dùng khi báo cáo các vụ bạo lực”.
Hội Người Duy Ngô Nhĩ Thế giới ở Munich phát hành báo cáo cho biết có “sự gia tăng đáng chú ý trong việc sử dụng bạo lực” ở Tân Cương.
Các nhóm nhân quyền nói công an đối xử tàn nhẫn với người Duy Ngô Nhĩ và chính quyền phát động các chiến dịch chống các tục lệ tôn giáo, chẳng hạn như việc đeo khăn che mặt, đã dẫn đến bạo lực.
Trung Quốc bảo vệ chính sách của mình và lập luận rằng họ đẩy mạnh việc phát triển kinh tế trong vùng này và bảo vệ quyền tôn giáo và người thiểu số trong quốc gia có 56 sắc tộc được công nhận.
“Đời sống của người dân đã được cải thiện nhiều sau một loạt dự án dân sự”, bí thư đảng Cộng sản Tân Cương Zhang Chunxian phát biểu với các phương tiện truyền thông Trung Quốc.
Cuộc đàn áp ở Tân Cương còn nhắm vào các viện sĩ, trong đó có học giả lỗi lạc người Duy Ngô Nhĩ Ilham Tohti, người bị tuyên án tù chung thân vì tội “chủ trương ly khai” hồi tháng 9. Sau đó nhiều học trò của ông cũng bị xét xử bí mật vì tội này.
March 6, 2015
AFP từ Bắc Kinh, Trung Quốc
Không có nhận xét nào: